کود مرغی را بشناسیم
در سالهای اخیر در اغلب کشورهای دنیا به علت حجم عظیم تولید کود مرغ و مشکلات و مسائل زیست محیطی آن در مورد مصارف مختلف کود مرغ مورد بررسی و تحقیقات فراوانی انجام شده است.نتایج حاصله ثابت کرده است که نه تنها کود مرغی ماده بی ارزشی و مزاحمی نیست بلکه چنانچه به خوبی از آن استفاده شود ماده بسیار با ارزشی با مصارف مختلف می باشد.قسمتی از کود مرغ امروزه
در دنیا در تغذیه دام و ماهی به کار می رود و قسمت جزئی از آن نیز در تعداد معدودی از کشورها مانند هندوستان و چین و برخی از کشورهای افریقائی جهت تولید بیوگاز برای مصارف خانگی و در برخی از کشورهای پیشرفته از جمله انگلستان برای سوخت نیروگاههای تولید برق مدرن به کار میرود ولی به طور کلی بیش از 90 درصد از این کود برای مصارف کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد.
ترکیب شیمیایی و مواد غذائی کود خشک شده مرغ طبق منابع موجود به قرار زیر می باشد:

مواد غذائی کود بستر جوجه کشی کود مرغ تخمگذار در قفس
درصد پروتئین حقیقی 16.7 11.3
درصد پروتئین خام 31.3 28
درصد ضریب هضمی(در دام) 23.3 14.4
درصد اسید اوریک(NPN) 8.5 6.3
درصد فیبر خام 16.8 12.7
انرژی قابل هضم در نشخوارکنندگان 2440 1893
درصد خاکستر 15 28
درصد کلسیم 2.4 8.8
درصد فسفر 1.8 2.5
درصد منیزیم 0.44 0.64
درصد پتاسیم 1.78 2.33
آهن(قسمت در میلیون) 451 150
منگنز(قسمت در میلیون) 225 406
روی(قسمت در میلیون) 235 463
کود مرغی دارای مقادیر قابل توجهی متیون،لیزین و سیستئین می باشد.
ارزش کود مرغ بستگی تامی با نوع و ترکیب غذائی و نوع نگهداری مرغ و نوع ماده ای که برای بستر مرغ مورد استفاده قرار می گیرد دارد.طبق بررسی و تحقیقاتی که در دانشگاه havana صورت گرفت نشان میدهد اگر کود مرغی حاوی 50 درصد آب باشد در هر تن حاوی 20 کیلوگرم ازت،13 کیلوگرم پتاسیم،25 کیلوگرم فسفر و 42 کیلوگرم آهک و منیزیم است.
بر اساس مقایسه ای که در اروپا بین کود مرغ و کود گاو و کود خوک انجام گرفته نشان می دهد اگر کود مرغ فرآوری شود ارزش آن به مراتب بیشتر از کودهای دیگر است جدول زیر نسبت ترکیب این کودها را در ترکیب 1000 گالن کود نشان می دهد.

نوع کود ازت فسفات پتاس
کود مرغی 68 49.5 32.4
کود گاو 21.2 8.9 26.5
بر اساس بررسی های انجام شده در دپارتمان علوم دانشکده کشاورزی دانشگاه IOWA آمریکا بر روی ترکیبات کو مرغ نشان می دهد هر تن کود تر 17.6 کیلوگرم مواد نیترونی و 26 کیلوگرم فسفات به صورت p2o5 و 32 کیلوگرم پتاسیم به صورت k2p به طور خالص وجود دارد(علت بالا بودن املاح معدنی در کود مرغ دفع تام ادرار و مدفوع است در حالی که کود دام منحصراٌ از مدفوع تشکیل شده است).
در کود خشک شده این مقادیر به 31 کیلوگرم مواد نیتروژنی،69 کیلوگرم مواد فسفاتی و 44 کیلوگرم مواد پتاسیمی افزایش می یابد.چنانچه کود مرغ فرآیند شود می توان از آن برای بارور نمودن زمین به جای کود شیمیایی استفاده نمود.
مقدار تولید کود مرغ:
بر اساس آمار منتشر شده در آمریکا در سال 1998 هر 1000 جوجه گوشتی تا وزن 1820 گرم(تقریباٌ بین سن شش هفتگی)مقدار 3.2 تن کود و هر 1000 مرغ تخمگذار تا 60 هفتگی 15 تن کود خالص تولید می کنند.
بر اساس آمار تولید در ایران در سال 1389 تعداد نیمچه گوشتی تولید شده در حدود یک میلیارد و مرغ تخمگذار پرورش داده شده در حدود 60 میلیون قطعه بوده است با توجه به ارقام ذکر شده در فوق می توان کود تولید شده در سال مذبور را به میزان 3.500.000 تن برآورد کرد که استفاده صحیح از آن می تواند از نظر اقتصادی برای مرغداران و همچنین کشاورزان رقم چشمگیری باشد.

کود مرغ بسته به پرورش دارای انواع زیر می باشد:
کود بستر جوجه های گوشتی:
این کود دارای پروتئین بالا بوده و حاوی 30-18 درصد اسید اوریک،17-12 درصد آمونیاک،4-2 درصد کراتین و دیگر ترکیبات ازته می باشد و انرژی آن نیز بالاتر از انواع دیگر کودهای مرغی می باشد.به طور کلی ارزش کیفیت این نوع کود مرغی بستگی به نوع موادی که برای بستر به کار می رود و همچنین مدیریت کود در طول دوره پرورش دارد مثل خاک،سنگریزه و آهک موجود در کف سالن یا محل ذخیره کود نیز تحت تإثیر قابل ملاحظه ای روی درصد خاکستر کود مرغی خواهد داشت.
کود نیمچه های تخمگذار یا مادر:
این کود از پرورش نیمچه های جانشین شونده تخمگذار یا مادر به دست می آید.ارزش این کود ها که حاوی فضولات و بستر هستند کمتر از کود جوجه های گوشتی است زیرا در پرورش نیمچه ها از مقدار بیشتر مواد بستر استفاده می شود همچنین غذای این مرحله پرنده حاوی انرژی و پروتئین خام کمتر و الیاف بیشتر از غذای جوجه های گوشتی است.
کود مرغهای تخمگذار یا مادر در روش بستر:
این نوع کود از لانه هائی که در آن مرغ تخمگذار و یا مادرهای گوشتی یا تخمگذار در روی بستر نگهداری می شوند جمع آوری می گردد و نسبت بستر به فضولات در آن کمتر از کود جوجه های گوشتی است از این رو الیاف خام آن کمتر می باشد.به طور کلی ترکیبات آن حاوی 16-22 درصد پروتئین،کلسیم آن در حدود 6 درصد فسفر در مقایسه با کلسیم کم و در حدود 2.4-1.8 می باشد.
فضولات یا کود سیستم قفس:
کود طیوری که در قفس نگهداری می شوند خالص و بدون بستر می باشد از این رو ارزش آن بیشتر بوده و برای استفاده در تغذیه دام ها به کار برده می شود.
در این مورد بایستی نکات زیر رعایت شود:
کود به طور تازه جمع آوری شود.
از گله هایی که دارو در آ«ها به منظور پیشگیری یا معالجه استفاده می شود تهیه نشده باشد.
توسط حرارت(کود خشک کن)رطوبت آن کمتر از 15 درصد کاهش یافته باشد.
حاوی مواد خارجی مثل سنگ،شیشه،میخ و سیم و غیره نباشد.
از نظر مواد غذائی مانند پروتئین،چربی،الیاف خام و کلسیم و فسفر ترکیب شیمیائی آن در آزمایشگاه اندازه گیری شده باشد.

روش های فرآوری کود مرغی:
هرچه فضولات و کود تولید شده زودتر جمع آوری شود مقدار کمتری از مواد آلی مانند پروتئین خام و دیگر مواد غذائی پر ارزش تلف خواهد شد.رطوبت و حرارت زیاد مهمترین عوامل در تجزیه کود هستند و هرچه رطوبت و حرارت بیشتر باشد مقدار بیشتری از ازت آلی(اسید اوریک و اوره)به ازت معدنی تبدیل می شود.از این رو برای استفاده باید آن را عمل آورد به طوری که اسید اوریک به کربنات آمونیوم که از نظر باروری زمین اهمیت دارد تبدیل شود.
برای عمل آوری و ذخیره کود از روش های زیر استفاده می شود:
1-روش روي هم انباشتن(دپو كردن):
بعد از پايان مرحله پرورش كود ها را در روش بستر و يا در روش قفس از لانه خارج كرده و در زميني خارج از مرغداري و در فضاي سر پوشيده روي هم دپو كرده و يا در گودالي سيماني ذخيره مي كنند.بسته به مدتي كه در محل ذخيره مي شود واكنش هاي شيميايي بر اثر فعاليت ميكرو ارگانيسم هاي هوازي و غير هوازي در كود به وجود مي آيد كه نتيجه آن تغييراتي در تركيب شيميائي كود مرغ و از دست دادن مقداري ازت عالي مي شود.معمولا كود دپو شده را هر چند روز يك بار بايد مرتب زير ورو كرد و به هم زد.اين گونه كود در كشاورزي مصرف دارد.
2-خشك كردن كود:
امروزه خشك كردن كود پس از جمع آوري در اغلب كشور ها متداول است اين وسيله سبب كاهش حجم فضولات و كود تا ميزان 20-30 درصد حجم اوليه مي گردد از اين رو ذخيره ان احتياج به فضاي كمتري دارد و حمل ونقل آن ارزانتر از كود معمولي و همچنين از تكثير لارو و حشرات در داخل كود جلوگيري به عمل مي آيد.خشك كردن كود ممكن است به دو روش طبيعي و يا مكانيكي صورت پذيرد كه در روش طبيعي از اشعه آفتاب استفاده مي گردد و مقدار زيادب از رطوبت كود را كاهش مي دهد و در روش ديگر از كود خشك كن هاي مكانيكي استفاده مي شود كه امروزه در كشور هاي پيشرفته مرسوم است كه در اين روش حجم فضولات به ميزان 20-30 درصد حجم اوليه مي گردد كه استفاده از اين روش مستلزم سرمايه گذاري اوليه براي خريد دستگاه هاي لازم و سوخت و هزينه هاي جاري مي باشد.
تجهيزات مختلفي براي خشك كردن مكانيكي كود در بازار وجود دارد كه طي آن كو مرغ پس از خشك شدن تبديل به پلت يا بلوك شده و در اختيار مصرف كنندگا قرار مي گيرد.
3-سيلو كردن كود مرغ(ensiling):
برخي از كشور ها فضولات مرغ را همراه با ضايعات كشاورزي،علوفه و ديگر مواد خشبي سيلو مي نمايند مشروط بر اينكه براي فرآوري مفيد رطوبت مناسب 40-65٪ و كربوهيدرات هاي محلول كافي نيز موجود باشد.بر اساس تحقيقات كازول سيلو كردن كود مرغي در رطوبت 40 درصد موجب توليد اسيد لاكتيك كافي و كاهش ph و حفظ مواد غذائي كود مرغي شده است در حالي كه سيلو با رطوبت 22 درصد باعث كاهش اسيد اوريك و افزايش آمونياك مي گردد.
براي سيلو كردن كود مرغي مي توان از توأم كردن آن با كاه يا پوسته برنج يا ذرت علوفه اي استفاده نمود.سيلو كردن مدفوع به عنوان يك روش عمل آوري مناسب مورد قبول قرار كرفته است و از آن در مزارع بزرگ وكوچك و بيشتر براي خوراك دام استفاده مي گردد.
در ايران مي توان از روش دپو كردن و يا خشك كردن طبيعي و يا مكانيكي براي آماده كردن كود مرغي به سهولت استفاده نمود.
انواع استفاده از کود مرغ:
استفاده از کود مرغ در کشاورزی:قسمت اعظم کود حیوانی از جمله کود مرغ امروزه در دنیا و ایران به مصرف کشاورزی می رسد.امتیاز و خواص کود مرغی در کشاورزی عبارتند از:
تا‌مین مقدار زیادی از عناصر غذائی مورد استفاده گیاه مثل نیتروژن(N)فسفر(P)و پتاسیم و غیره به خاک زراعتی.
تشکیل هوموس در خاک که باعث اصلاح خاک سطحی و اصلاح شرایط فیزیکی زمین یا بافت سنگین و سبک می شود که نتیجه آن تهویه خاک،افزايش قدرت رويش بذر و درخت و افزايش ظرفيت نگهداري آب در زمين و بالاخره افزايش فعاليت ميكروارگانيسم هاي مفيد در خاك مي باشد.
بنابراين با مصرف متناسب كود مرغي در كشاورزي كيفيت خاك از نظر فيزيكي و شيميائي افزايش يافته و در اين صورت احتياج به استفاده از حداقل كود شيميائي است و اين امر از نظر اقتصادي نيز كاملا مقرون به صرفه است(با توجه به اينكه هر ۱۰۰۰ قطعه جوجه كبابي در طي ۸ هفته ۲ تا ۲.۵ تن كود توليد مي كنند)
بر اساس هر تن كود تر ۶/۱۷ كيلوگرم مواد نيتروژني و ۲۶ كيلوگرم فسفات به صورت P2O2 و ۳۲ كيلوگرم پتاسيم به طور خالص وجود داشته است.در كود خشك شده اين مقادير به ۳۱ كيلوگرم مواد نيتروژني و ۶۹ كيلوگرم مواد فسفاتي و ۴۴ كيلوگرم مواد پتاسيمي افزايش مي يابد.با اضافه نمودن كودهايي مانند سوپر فسفات که باعث باقي ماندن گوگرد در آن و همچنین پودر آهك جهت جلو گيري از ايجاد بوي نامطبوع ارزش اقتصادي آن را بالا برد.
استفاده از اين كود علاوه بر اينكه سبب مي شود اولين محصول به خوبي يرداشت شود مقدار يك دوم تا دو سوم كود پس از خرمن در زمين باقي مانده و محصولات بعدي كه كاشته مي شوند مورد استفاده قرار گيرد.(طبق برآورد كارشناسان كشاورزي در هندوستان يك تن كود بستر مساوي ۱۶ كيلو كود شيميائي فسفات آمونيوم و ۱۵۰ كيلوگرم سوپرفسفات و ۵۰ كيلوگرم سولفات پتاسيم مي باشد)
بر اساس آمار موجود در حال حاضر در ايران در حدود ۵/۳ نيليون تن كود مرغي توليد مي شود كه قسمتي از آن در باغات پسته جنوب مانند كرمان و رفسنجان مورد استفاده قرار مي گيرد و بقيه در محل مرغداري باقي مانده و دچار كپك زدگي شده و دور ريخته مي شود.حال آنكه مي توان از كود مرغ توليدي در كشور براي ۸/۱ ميليون هكتار كشت حبوبات مانند ذرت‏،گندم و برنج و چغندر و درختان مثمر از جمله پسته استفاده نمود.
به طور كلي استفاده صحيح از كود مرغي فرآوردي شده داراي مزاياي زير است:
۱)استفاده بهينه از كود مرغ به عنوان يك ماده با ارزش جهت استفاده در كشاورزي
۲)جلوگيري از آلودگي محيط زيست ناشي از مقادير عظيم كود مرغ در كشور
۳)كمك بسزا به مرغداران براي تهيه بازار جديد جهت فروش كود مرغ و حل يكي از مشكلات مرغداري كشور
۴)جلوگيري از ورود مقادير قابل توجهي كود شيميائي از خارج كشور در نتيجه صرفه جوئي ارزي.
۵)كمك به حفظ و زنده ماندن زمين هاي كشاورزي براي نسل بعد.
شماره تماس ثبت سفارش:09199762163