آفات خيار گلخانه اي
در چند دهه اخير تمرکز جمعيت در شهرهاي بزرگي نظير تهران بازار مصرف بزرگي را براي محصولات کشاورزي فراهم کرده است. لذا زمين هاي کشاورزي، تا شعاع زيادي نسبت به اين مراکز براي رفع نيازهاي غذايي اين جمعيت اختصاص يافته است اما با گسترش جمعيت در شهرها به تدريج نياز به روش هاي جديدي که توانايي توليد بالاتر و برداشت محصول خارج از فصل را داشته باشد، بيشتر آشکار مي شد لذا به تدريج گلخانه ها اين تحول عظيم را به وجود آوردند. گلخانه ها با ايجاد شرايط بسيار مناسب رشد محصولات به صورت مصنوعي براي اولين بار اين امکان را به وجود آورد ند که محصولات مختلف را در تمام فصول به دست مصرف کننده برسانند.
از جمله محصولاتي که با اين روش توليد شد خيار درختي بود که براي کاشت و عرضه اين محصول به بازار گلخانه هاي متعددي در اطراف شهرهاي بزرگ از جمله تهران ساخته شدند. گلخانه ها با به وجود آوردن شرايط آب و هوايي مساعد مي توانند همزمان به تکثير آفت و بيماري هاي اين محصول نيز کمک کنند. در اين مقاله سعي مي شود حشراتي که در محيط گلخانه روي محصول خيار خسارت وارد مي سازند، معرفي شوند تا گلخانه داران با شناخت بهتر اين حشرات را ه هاي مقابله با آنها را به طريق علمي به کار گيرند، زيرا بسيار ديده شده است که يک گونه حشره توانسته به محصول گلخانه هاي زيادي خسارت هنگفتي وارد کند.
۱) شته ها (خانواده Aphididae)
شته ها از مهم ترين آفات گلخانه ها هستند که تهديدي جدي براي خيار گلخانه اي محسوب مي شوند. در ابتداي چرخه زندگي اين حشرات ماده موسس قرار دارد. اين حشره ماده مي تواند چندين نسل را بدون جفت گيري به وجود آورد. پس از گذشت مدتي تعداد شته ها به ميزان زيادي افزايش مي يابد. در اين بين حشرات بالداري به وجود آمده اند که مي توانند با پرواز تمام گلخانه يا حتي گلخانه هاي ديگر را نيز به تصرف خود در آورند. اما شته ها چگونه به گياه خسارت وارد مي کنند؟ اين حشرات شيره گياه را مي مکند و هنگامي که تعداد زيادي شته اين عمل را انجام دهند گياه به تدريج ضعيف مي شود و توانايي رشد آن هم کم مي شود که اين پديده مستقيماً روي ميزان محصول به دست آمده اثر مي گذارد. از طرف ديگر شته با انتقال عوامل بيماري زاي گياهي و نيز ترشح ماده اي چسبناک از انتهاي بدن خود به نام عسلک که محيط مناسبي براي رشد انواع قارچ ها فراهم مي آورد نيز به گياه آسيب وارد مي کند.
عسلک ترشح شده مورچه ها را نيز به سوي خود جلب مي کند و باعث مي شود که مورچه ها گاهي خود، تخم شته ها را به گلخانه وارد کنند تا بعد از تکثير شته، مورچه از شيره آن استفاده کند. لذا در بعضي موارد از شته ها به عنوان گاو مورچه ها نام برده مي شود چرا که مورچه ها عسلک شته ها را مي دوشند و به مصرف تغذيه خود مي رسانند. براي مبارزه با شته ها يکي از مهم ترين راه ها مبارزه با مورچه ها است. از طرف ديگر مبارزه با علف هاي هرز محيط گلخانه که مي توانند به عنوان پناهگاهي براي شته ها به شمار روند، استفاده از کفشدوزک هفت نقطه اي که از شته ها تغذيه مي کنند و نيز به کار گيري نوارهاي زردرنگ چسبنده که اين حشرات را به خود جلب مي کنند و پس از نشستن حشره روي آن به آن چسبيده و نابود مي شوند، موثر خواهند بود. به عنوان آخرين راه مبارزه با شته ها و ديگر آفات گلخانه ها از سموم شيميايي نيز استفاده مي شود.
۲) مگس هاي سفيد (خانواده Alevrodidae)
در ابتدا بايد يادآور شد که مگس هاي سفيد اصلاً مگس نيستند ولي به اين نام شهرت دارند. اين حشرات خرطوم نسبتاً بلندي دارند و مانند شته ها مي توانند از شيره گياه تغذيه کنند و از اين طريق و نيز از طريق انتقال عوامل بيماري زاي گياهي خسارت خود را به خيار گلخانه اي وارد کنند. اين مگس هاي سفيد داراي گردسفيدي روي بال هاي خود هستند و به اين دليل است که سفيد به نظر مي رسند. حشراتي که از تخم به وجود مي آيند و پوره سن اول ناميده مي شوند متحرکند. اين مرحله به راحتي امکان گسترش اين آفت را فراهم مي کند زيرا به دليل سبکي به راحتي به وسيله باد و عوامل ديگر جا به جا شده و سبب گسترش حشره در گلخانه ها مي شوند. پوره هاي سنين بعدي ثابت هستند و پس از مدتي به حشره اي بدون بال تبديل مي شوند که بال نيز
در مراحل بعد ظاهر مي شود. مبارزه با اين آفت با استفاده از قارچ هاي حشره کش مثل مايکوتال و يا استفاده از زنبور پارازيت Encarsia Formosa و نيز گونه هاي مشابه انجام مي گيرد.
۳) تريپ ها (راسته Thysanoptera)
حشرات کوچکي هستند که برخي بالدار و برخي بدون بال هستند به اين راسته از حشرات به دليل داشتن ريشک هايي در روي بال «بال ريشکداران» گفته مي شود. پنجه پاي تريپ ها به جاي ناخن، بادکش دارد که براي چسبيدن به گياه به کار مي رود. اين حشرات نيز از شيره گياهان و از جمله خيار گلخانه اي تغذيه مي کنند. البته معمولاً خسارت چندان بالايي به جاي نمي گذارند مگر در مواردي که تعداد آنها در گلخانه بسيار زياد شود.
گاهي در روي گياه خيار گونه هايي از پروانه هاي خانواده Lyonetidoe که پروانه ها يا شب پره هاي مينوز ناميده مي شوند هم فعاليت مي کنند تخم هاي اين پروانه ها اغلب در سطح زيرين برگ گذارده مي شود و لارو خارج شده از آن وارد بافت داخلي برگ شده و تغذيه مي کند. به تدريج با ادامه تغذيه اين حشره اشکالي در برگ به وجود مي آيد که در حقيقت مسير حرکت و تغذيه حشره درون برگ را نشان مي دهد.
کلمات کليدي :
———————-
خیار-آفات خیار -خیار گلخانه ای-شته ها-مگس های سفید-تریپ ها
———————-
تلفن تماس : 09199762163 – 09120578916
